Peiling zet VVD-lijn onder druk
In het onderzoek, uitgevoerd onder 3.414 respondenten op 24 en 25 oktober, geeft een duidelijke meerderheid van VVD-stemmers aan dat het uitsluiten van de PVV onterecht is. Terwijl VVD-leider Dilan Yeşilgöz keer op keer herhaalt dat haar partij niet in een kabinet stapt met Wilders, benadrukt Wilders nu dat de achterban daar níet in meegaat. Met slogans zoals: “Zonder PVV gaat de deur naar GL/PvdA toch weer open. De enige garantie: een heel grote PVV,” probeert hij die kloof zichtbaar te maken.
Strategie met twee pijlers
Wilders dient twee doelen tegelijk. Allereerst wil hij het beeld versterken dat de VVD-leiding niet luistert naar haar eigen basis. Ten tweede positioneert hij de PVV als dé strategische keuze voor kiezers die een rechtse koers willen en een samenwerking met GroenLinks–PvdA willen voorkomen. Door te suggereren dat onderschatting van de PVV de weg vrijmaakt voor links, speelt hij in op angst én opportunisme tegelijk.
Achtergrond van de spanning
De verhouding tussen VVD en PVV kent een lange geschiedenis van wisselvallige samenwerking en conflicten. In 2010 kwam er een gedoogconstructie tot stand tussen VVD en PVV, maar in latere jaren werd samenwerking steeds moeilijker. Yeşilgöz benadrukt stabiliteit en bestuurbaarheid als kernwaarden en schaart zich daarmee in het kamp dat de PVV blijft uitsluiten. Tegelijkertijd laat de peiling zien dat een deel van de VVD‑achterban dat standpunt niet deelt.
Wat betekent dit voor de formatie en kiezers?
Met nog slechts dagen tot de stembus gaat het ook om strategisch stemmen: wie het meeste effect verwacht, kan zich laten leiden door coalitieperspectief. Wilders speelt in op dit mechanisme door herhaaldelijk te waarschuwen voor een kabinet waarin GL/PvdA een centrale rol krijgt. Mocht de PVV sterk scoren, dan kan het uitsluiten ervan onderdeel worden van de formatieproblematiek – iets waar de kiezer rekening mee houdt.
